راهنمای مطالب
تنخواه گردان چیست
در شرکت ها و ادارات برای پرداخت های ضروری و فوری موجود در شرکت از وجهی که به آن تنخواه گفته می شود، استفاده می شود. به فردی که تنخواه در اختیار وی قرار داده می شود، تنخواه دار گفته می شود. به فرآیند استفاده از تنخواه و واگذاری آن به تنخواه دار، فرآیند تنخواه گردان گفته می شود. در هر شرکت این وجه به صورت نقد است یا در حساب بانکی تنخواه گردان قرار داده می شود.
تعریف تنخواه دار
به شخصی که تنخواه در اختیار وی قرار داده می شود، تنخواه دار یا مسئول تنخواه شرکت گفته می شود.
شخص تنخواه دار باید یک فرد قابل اعتماد باشد و یا اینکه در زمان دریافت تنخواه تضمین لازم را ارائه نماید.
این شخص می تواند رئیس حسابداری، حسابدار، مسئول خرید، تدارکات و یا هر شخص دیگری در شرکت باشد.
انجام مسئولیت های تنخواه داران براساس نیاز مدیریت و سیاست های شرکت معمولا به دو حالت زیر انجام داده می شود:
۱-شخص تنخواه دار خودش خرید ها و برخی دیگر از هزینه های مربوط به شرکت را انجام می دهد.
در این صورت تنخواه دار رسید و فاکتور مربوط به پرداخت های انجام شده را به حسابداری شرکت ارائه می دهد. و این اسناد در فرآیند حسابداری مورد استناد قرار داده می شوند.
۲- تنخواه دار فقط پرداخت کننده است و انجام خرید به عهده وی نمی باشد.
در این حالت تنخواه دار برای همه مبالغی که به مسئول خرید و یا دیگر کارکنان شرکت پرداخت می کند، برگ پرداخت صادر کرده و صورت خلاصه پرداخت های تنخواه بر این اساس محاسبه می شود.
انواع تنخواه گردان در ادارات دولتی
۱- تنخواه گردان خزانه (ماده ۲۴قانون محاسبات عمومی)
وجوهی که در ابتدای سال مالی برای انجام هزینه های لازم و ضروری دستگاه های اجرایی کشور مورد نیاز است به وسیله ی بانک مرکزی از محل اعتبارات مصوب در اختیار خزانه داری کل قرار داده می شود. در پایان سال باید از محل تنخواه گردان خزانه پرداخت شود.
۲- تنخواه گردان استان (ماده ۲۵قانون محاسبات عمومی)
وجوهی که خزانه داری کل از محل تنخواه خزانه در ابتد هر سال مالی به حساب خزانه ی معین استان پرداخت می کند. از آن برای پرداخت مبالغ جهت نیازهای ضروری استان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
۳- تنخواه‌گردان حسابداری (ماده ۲۶قانون محاسبات عمومی)
وجوهی که به وسیله خزانه معین استان از محل تنخواه گردان استان برای پرداخت کردن هزینه های ضروری دستگاه های اجرایی استان به شکل غیر قطعی در وجه ذیحساب دستگاه های اجرایی پرداخت می شود، تنخواه گردان حسابداری گفته می شود.
۴- تنخواه گردان پرداخت (ماده ۲۷قانون محاسبات عمومی)
وجوهی که از محل تنخواه حسابداری برای انجام هزینه های ضروری توسط ذیحساب دستگاه اجرایی در اختیار عامل ذیحساب یا کار پرداز قرار می گیرد و در پایان سال مالی باید مانده ی آن تسویه شود.
نحوه صحیح رسیدگی به اسناد تنخواه گردان
اسناد مربوط به تنخواه گردانی در مراحل مختلف باید به درستی ثبت شده و مورد استفاده قرار گیرند. رسیدگی به این اسناد در حالت کلی و مراحل مختلف به شرح زیر می باشد:
قبل از پرداخت:
در حالتی که شخص تنخواه دار خود مسئول خرید و انجام هزینه های شرکت باشد، باید اسناد مربوط به هزینه ها را به واحد حسابداری ارائه کرده و مسئول مالی را از ماهیت هزینه ها آگاه نماید.
و در حالتی که تنخواه دار فقط پرداخت کننده باشد، رسیدگی های لازم بر طبق ضوابطی که در امور مالی موجود است اعمال می گردد. سپس بعد از این که صحت آن ها تایید شد، پرداخت انجام می شود.
بعد از پرداخت:
اسنادی که تنخواه دار ارائه می کند به همراه صورت خلاصه هزینه های مربوطه، به امور مالی ارسال می شود. سپس امور مالی بر طبق قوانین و ضوابط تعریف شده شرکت، بررسی های لازم را انجام داده و سپس مراحل تامین تنخواه گران را صورت می دهد.
اسناد مربوطه
– برگ پرداخت تنخواه گردان
– فرم و مجوز ایجاد تنخواه گردان
– فهرست پرداخت ها و صورت هزینه های تنخواه گردان
در بسیاری از شرکت ها و ادارات حساب تنخواه گردان در پایان دوره مالی از طریق تسویه حساب با تنخواه دار در مقابل حساب صندوق یا بانک بسته می شود.
و در بسیاری موارد نیز به این صورت است که مانده حساب تنخواه ممکن است از یک دوره به دوره بعدی منتقل شود. این کار منطقی تر به نظر می رسد.
پرسش و پاسخ‌های متداول:
- هدف از ایجاد تنخواه‌گردان چیست؟
سهولت در فرآیند پرداخت؛ افزایش سرعت در فرآیند پرداخت؛ کاهش تعداد دفعات عملیات نقدی و بانکی؛ افزایش میزان کنترل وجوه نقد
- ثبت تنخواه‌گردان به چند روش انجام می‌شود؟
به دو روش ثابت و متغیر انجام می‌شود. در روش ثابت، تنخواهدار طی یک گزارش، هزینه‌های یک دوره مثلا یک ماهه را پیش‌بینی می‌کند و پس از تایید مدیر، هزینه به حساب تنخواهدار واریز می‌شود.
اما در روش متغیر، مبلغی توسط مدیر تعیین و حساب تنخواهدار شارژ می‌شود که شامل تمام هزینه‌های یک دوره مثلا یک ماهه است.
- فرق تنخواه‌گردان با صندوق چیست؟
در حساب تنخواه‌گردان نیازی به ثبت روزانه نیست اما برای حساب صندوق حتما باید روزانه ثبت صورت گیرد. از طرفی هزینه‌های یک دوره مثلا یک ماهه که قرار است توسط تنخواهدار پرداخت شود، از قبل تعیین شده است ولی در مورد حساب صندوق، می‌توان هر هزینه‌ای را این حساب برداشت کرد.
 |
نرم‌افزار جامع مدیریت تنخواهداریمدیریت فرایند تنخواه‌داری و تهیه گزارش‌های تنخواه‌گردان |
|---|
