در این مقاله، به بررسی دو مفهوم اساسی حسابداری، یعنی “سود ویژه” و “ناویژه” پرداخته خواهد شد. خواندن ادامه مقاله را به شما توصیه می‌کنیم تا در دنیای پیچیده و هموار حسابداری، اطلاعات ارزشمندی کسب کنید.
آشنایی با مفهوم سود
هدف اصلی فعالیت هر بنگاه اقتصادی کسب سود است. همانطور که از اسم سود بر می‌آید، به معنی اضافه بهای دریافتی از خریدار نسبت به هزیه‌های تمام شده برای تولید یا ارائه همان کالا یا خدمات است.
بیشتر بخوانید: محاسبه سود و زیان در حسابداری
به طور کلی هر شرکت دو نوع فعالیت عملیاتی و غیر عملیاتی انجام میدهد، پس از انجام هر کدام از این فعالیت‌ها طبیعتا سودی برای شرکت ایجاد می‌شود. دو نوع اصلی این سودها که تاثیر به سزایی در تعیین نمودن میزان مالیات قابل پرداخت به سازمان امور مالیاتی کشور دارند، سود ویژه و سود ناویژه هستند.
سود ناویژه چیست؟
برای پیدا کردن و محاسبه سود ناویژه شرکت باید بهای تمام شده کالاها یا خدمات فروش رفته را از قیمت فروش خالص آن دسته کالا یا خدمت (ممکن است درآمد کل شرکت باشد) کم کنیم. به عدد به دست آمده سود ناویژه گفته می‌شود.
سود ویژه چیست؟
سود ویژه حاصل کم کردن هزینه‌های عملیاتی شرکت از جمله حمل و نقل یا هزینه‌های اداری و… از سود ناویژه است.
بگذارید با ذکر یک مثال این مفاهیم را بهتر و عمیق‌تر درک کنیم.
مثالی برای شفاف سازی
فرض کنید شرکت X به عنوان فعالیت اصلی خود خودکار آبی تولید می‌کند. این شرکت تنها به فروش همین کالا بسنده کرده است. این شرکت برای تولید هر خودکار از مواد اولیه گرفته تا بسته بندی مبلغ 10.000 تومان هزینه می‌کند.
در سال 140۲ این شرکت توانسته 4.000.000 خودکار با قیمت هر کدام 27.000 تومان بفروشد. این شرکت از طرفی 3 نیروی اداری تمام وقت دارد که به هر کدام ماهانه 12.000.000 تومان حقوق میدهد. هزینه حمل محصول تا محل توزیع خودکارها هم برای شرکت به ازای هر 1.000.000 واحد خودکار، 1.000.000 تومان است.
به این ترتیب داریم:
سود ناویژه:
(4.000.000*27.000)-(4.000.000*10.000)=68.000.000.000 تومان
سود ویژه این شرکت:
68.000.000.000-(4*1.000.000)-(3*12*12.000.000)=67.564.000.000 تومان
در این مثال ساده سعی شد بدون در نظر گرفتن پارامترهای پیچیده همچون هزینه‌های ثابت و متغیر شرکت و تنها با یک محصول (بدون در نظر گرفتن فعالیت غیر عملیاتی)، مفهوم سود ناویژه و ویژه بررسی شود.
تفاوت سود ویژه و ناویژه چیست؟
تفاوت اصلی سود ناویژه و ویژه این است که در محاسبه سود ویژه علاوه بر کسر هزینه تمام شده از درآمد شرکت، باید مالیات پرداختی، هزینه‌های اداری، هزینه تبلیغات، هزینه‌های جانبی فروش و… را نیز کسر کنیم.
همانطور که دیدید مفهوم سود رابطه تنگاتنگی با فعالیت اجرایی شرکت دارد. در این مسیر همانطور که در ابتدا به آن اشاره کردیم، هر بنگاه اقتصادی (شرکت) به دنبال سود بیشتر است.
چطور سود شرکت را افزایش دهیم؟
همانطور که دیدید سود ویژه و ناویژه یک پارامتر مشترک به نام هزینه تمام شده دارند. یکی از راهکارهای افزایش سود کاهش بهای تمام شده تولید است. برای این کار می‌توانید از خط تولید به روزتر یا کارمندان و کارگران آموزش دیده استفاده کنید تا بهره‌وری خط تولید خود را به حداکثر برسانید.
بیشتر بدانید: حقوق و دستمزد و روش محاسبه آن
راهکار دیگر استفاده از نرم افزارهای حسابداری یا حسابداران مجرب برای کنترل مخارج و عدم صرف بیهوده پول است. البته یکی از انواع حسابداری که ممکن است در این مسیر به شما کمک کند، حسابداری صنعتی است که به قیمت گذاری کالای شما در بازار کمک می‌کند و سعی می‌کند راهکار کاهش بهای تمام شده را به شما ارائه کند.
نکته دیگری هم در این راستا وجود دارد که گاها از دید اشخاص حقوقی دور می‌ماند. آن نکته برخی معافیت‌های مالیاتی است که از سمت سازمان تعیین می‌شوند. مثلا برخی کمک هزینه‌های معیشتی معاف از مالیات هستند یا برخی کسب و کارها به طور کلی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. بنابراین حواستان به این نکته باشد.
دیدی کلی از فعالیت خود پیدا کنید!
یکی از صورت‌های مالی که هر شرکت خواه سهامی باشد خواه مسئولیت محدود نیاز دارد تهیه کند، صورت سود و زیان است. این صورت مالی به شما کمک می‌کند تا دیدی کلی نسبت به روند فعالیت خود در شرکت داشته باشید و به سمت سود بیشتر حرکت کنید. این صورت مالی به دو روش کلی تهیه می‌شود.
روش تک مرحله‌ای
در این روش ابتدا تمام درآمد شرکت را در ستونی یادداشت می‌کنیم. در واقع برای ما اهمیتی ندارد که این درآمد از فعالیتهای عملیاتی کسب شده یا از فعالیتهای غیر عملیاتی.
حال کل هزینه‌های انجام شده را در ستونی دیگری یادداشت می‌کنیم. با کسر مجموع هزینه از درآمد به عددی می‌رسیم که نشان دهنده سود یا زیان ما در فعالیت بوده است.
روش دو مرحله‌ای
این روش برای شرکت‌هایی کاربرد دارد که می‌خواهند به صورت مجزا ببینند از فعالیتهای عملیاتی خود چقدر سود کسب کرده‌اند یا اینکه سرمایه‌گذاری‌ها یا فعالیتهای غیر عملیاتیشان تا چه حد موفق بوده است.
بنابراین در دو مرحله درآمد و هزینه شناسایی می‌کنند. مرحله اول مربوط به درآمد و هزینه فعالیتهای عملیاتی شرکت و مرحله دوم فعالیتهای غیر عملیاتی شرکت هستند.
بیشتر بخوایند: خصوصیات و وظایف مسئول اداری
طبیعتا با بررسی هر صورت مالی اطلاعاتی به مدیر داده می‌شود که بتواند بهترین تصمیم را برای روند شرکت بگیرد. ممکن است با تکرار زیان در دو بازه زمانی مشابه تصمیم بر عدم فعالیت در آن حوزه یا زمان مشخص گرفته شود یا سرمایه‌گذاری بیشتری در فعالیتهای عملیاتی شرکت انجام گیرد تا سود شناسایی شده بیشتر شود.
از ما صورت مالی شفاف عملکرد خود را بخواهید
یکی از مجموعه خدماتی که پلتفرم تنخواه‌گردان برای شما فراهم کرده است، تنظیم گزارش شفاف مالی از روند فعالیت شرکت و تنخواه‌گردانی است. کافی است برای مشاهده گزارش لیست فعالیتهای خود را به همراه رویدادهای مالی شرکت در این پلتفرم ثبت کنید.
مسلما مشاهده چنین گزارشی به شما کمک می‌کند ابتدا به ساکن عملکرد خود را بازبینی کرده و در مورد آینده شرکت تصمیم‌گیری کنید.
علاوه بر این شما برای ثبت هزینه‌ها و دسته بندی درست این هزینه برای رسیدن به گزارش‌های مطلوب امکان دریافت مشاوره از کارشناسان ما را دارید تا بتوانید با ثبت هزینه‌ها در سرفصل‌ها و مراکز هزینه‌های مختلف سرفصل‌های پر هزینه را شناسایی کنید.
