آشنایی کامل با انواع حسابداری و کاربرد آن‌ها

حسابداری در هر شرکتی، یکی از ارکان مهم آن شرکت به حساب می‌آید. با توجه به شرایط مختلف لازم است، حسابداری خاصی انجام شود. برای مثال، گاهی لازم است که امور مالی یک شرکت به طور ویژه برای ارائه گزارش به بخش مدیریت یا یک نهاد دولتی انجام شود. به خاطر تنوع نیازها، گرایش‌های مختلفی در این حرفه به وجود آمده است.

تخصص و گرایش‌های حسابداری انواع مختلفی دارد، اما چند نوعی که در این بخش معرفی می‌کنیم جزو متداول‌ترین انواع حسابداری هستند. در ادامه همراه ما باشید تا به معرفی جامع انواع حسابداری و کاربردشان بپردازیم.

انواع حسابداری:

حسابداری مالی

حسابداری مالی معمولا همان چیزی است که ما همیشه از این حرفه در ذهن داریم. این تخصص شامل تمام اقداماتی است که برای اداره و مدیریت امور مالی یک کسب و کار انجام می‌شوند.

یک حسابدار مالی، پیگیری دقیق هزینه‌ها و درآمد یک کسب و کار را بر عهده دارد و مسئول این است که تمام سوابق مالی را به ترتیب بایگانی کند. این حسابداران برای حساب‌ها نمودار رسم می‌کنند، داده‌ها را در دفتر کل و معین وارد و در پایان سال مالی یا پایان یک چرخه حسابداری، صورت‌های مالی را تهیه می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حسابداری مالی، مدیریت صحیح تنخواه‌گردان است. تنخواه‌گردان به مبلغی از پول گفته می‌شود که برای پرداخت هزینه‌های جزئی و پیش‌بینی‌نشده روزانه تخصیص می‌یابد. این مبلغ معمولاً برای پرداخت هزینه‌های فوری مانند خرید لوازم اداری، هزینه‌های سفر یا پرداخت‌های کوچک دیگر در نظر گرفته می‌شود. حسابدار مسئول نظارت دقیق بر استفاده از این تنخواه و ثبت تمامی تراکنش‌های مربوطه است تا اطمینان حاصل شود که تمامی هزینه‌ها به‌درستی مستند شده و با صورت‌های مالی شرکت همخوانی دارند.

برای آشنایی بیشتر با مفهوم تنخواه و انواع آن، می‌توانید اینجا را کلیک کنید و درمورد آن مطالعه کنید.

کاربرد:  ثبت زمان و مکان تراکنش‌های دریافتی یا پرداختی به محض رخ دادن، از کاربردهای این نوع حسابداری است.

حسابداری نقدی

همانطور که از نامش پیداست، به تمام معاملات تجاری انجام‌شده با استفاده از پول نقد می‌پردازد. به کمک این روش، یک حسابدار فقط مانده‌های موجود در حساب نقدی ورودی‌های دفتر روزنامه را بدهکار و بستانکار می‌کند.

با استفاده از این روش، معاملات تنها زمانی ثبت می‌شوند که بدهی‌ها پرداخت یا پول دریافت ‌شود. البته هر تراکنشی که شامل پول نقد نباشد در سوابق منظور نمی‌شود و جز صورت‌های مالی نیست.

کاربرد:  کاربرد حسابداری نقدی زمانی است که قرار است در مورد شیوه گزارش هزینه یا درآمد تصمیم‌گیری شود.

حسابداری تعهدی

یکی از انواع حسابداری، تعهدی است که از همان روش حسابداری نقدی در انجام آن استفاده می‌شود، اما سایر معاملات هم در نظر گرفته خواهند شد. تمام درآمد و هزینه‌ها در هنگام وقوع ثبت می‌شوند، منتهی نه زمانی که پرداخت می‌شوند. به عبارت دیگر، وقتی فاکتوری صادر می‌شود که هنوز پرداخت نشده است، هنوز با روش تعهدی ثبت می‌شود.

کاربرد: حسابداری تعهدی برای ثبت تمامی درآمدها و هزینه‌ها در زمان وقوع تراکنش‌ها، نه پرداخت یا دریافت پول، استفاده می‌شود. این روش به شرکت‌ها کمک می‌کند تا تصویری دقیق‌تر از وضعیت مالی و جریان‌های نقدی خود داشته باشند.

حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت را می‌توان به نوعی حسابداری مالی در نظر گرفت زیرا مثل آن بر ردیابی و ثبت وضعیت مالی یک شرکت تمرکز دارد. تفاوتی که دارد این است که حسابداری مدیریت هدفش کمک به مدیریت در تصمیم‌گیری برای به حداکثر رساندن سود است و نه صرفا ارائه خلاصه‌ای از موقعیت مالی شرکت.

حسابداران مالی بیانیه‌ها و اسنادی را تهیه می‌کنند که می‌توانند به صورت داخلی یا خارجی مورد استفاده قرار گیرند و برای بررسی عمومی در دسترس باشند. اما حسابداران مدیریت بیانیه‌ها و اسنادی را تولید می‌کنند که فقط برای استفاده داخلی است.

یک حسابدار مدیریت تمام شرایط شرکت را تجزیه و تحلیل می‌کند تا توصیه‌های لازمی که می‌تواند به سود بیشتر شرکت کمک کند را در اختیار مدیران قرار دهد. معمولا این حسابداران نمودار و گراف‌هایی را ایجاد می‌کنند که داده‌های آن می‌تواند به مدیران ارشد برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد جهت‌گیری یک کسب و کار کمک کند.

کاربرد: حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات استراتژیک مالی مؤثری بگیرند، مانند تحلیل هزینه‌ها و سودآوری، که در نهایت به بهینه‌سازی منابع و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.

حسابداری مالیاتی

حسابداری مالیاتی به عنوان یکی از انواع حسابداری، در اصل در مورد رسیدگی به بدهی‌های مالیاتی یک شرکت است. یک حسابدار مالیاتی باید از اینکه شرکت موردنظر تمام تعهدات قانونی خود را در قبال اداره مالیات انجام داده است، مطمئن شود.

یک حسابدار مالیاتی محاسبه می‌کند که یک شرکت چقدر باید مالیات بپردازد و اطمینان حاصل می‌کند که پرداخت‌ها به موقع انجام می‌شود. این حسابداران مسئول پیگیری تمام معاملات مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه مالیاتی سالانه و سه صورت مالی اصلی یعنی صورت سود و زیان، صورت جریان نقدی و ترازنامه هستند.

اگر مایل باشید با نحوه محاسبه سود و زیان در حسابداری آشنا شوید، اینجا را کلیک کنید.

یک حسابدار مالیاتی قوانین مالیاتی و امور مالی یک شرکت را هم بررسی می‌کند تا ببیند آیا راهی برای به حداقل رساندن تعهدات مالیاتی آن وجود دارد یا خیر. حسابداران مالیاتی باید بتوانند مشکلات پیچیده را حل کنند، نسبت به تمام تغییرات به وجودآمده در قوانین مالیاتی به روز و در تفسیر مقادیر بالای داده‌های مالی و پیچیده به مهارت لازم رسیده باشند.

کاربرد: در واقع این نوع حسابداری برای مشخص کردن مالیاتی که یک شرکت باید پرداخت کند، کاربرد دارد.

حسابداری قانونی

حسابدار قانونی نوعی کارآگاه مالی است. حسابداران قانونی از انواع روش‌های حسابداری برای کشف رفتارهای غیرقانونی یا غیراخلاقی در حساب‌ها استفاده می‌کنند. در دنیای تجارت، یک شرکت ممکن است از کمک‌های یک حسابدار قانونی برای شناسایی تقلب یا اختلاس استفاده کند.

یک حسابدار قانونی باید درک خوبی از قانون داشته باشد و بتواند اسناد و آنالیزهای مالی لازم برای بررسی در دادگاه را تهیه کند طوریکه توسط هیئت منصفه قابل درک باشد.

کاربرد: حسابداری قانونی از آن دسته از انواع حسابداری است که به یک شرکت کمک می‌کند تا مشکلات قانونی پیش آمده را سریعتر‌ برطرف کنند و در دادگاه‌ها دلایل محکمه‌پسندی در برابر کلاهبرداران ارائه دهند.

حسابرسی

شرکت‌های دارای مسئولیت محدود ملزم به تهیه سوابق حسابداری مثل ترازنامه، صورت سود و زیان و جریان نقدی هستند. حسابرسان، حسابداران حرفه‌ای هستند که تخصصشان کسب اطمینان از صحت این گزارش‌ها و قانونی بودن رویه‌های مالی یک شرکت است.

حسابرسی کار دقیق و پر زحمتی است زیرا حسابرس باید همه چیز از موجودی فیزیکی گرفته تا رسیدها، صفحات گسترده و گزارش‌ها را بررسی کند. حسابرسان می‌توانند حسابرسی داخلی و خارجی انجام دهند، یعنی هم برای شرکت هم برای سازمان‌های دیگر.

کاربرد: کارایی این نوع حسابداری در یک شرکت این است که با ارائه گزارش حسابرسی، صحت و سقم اظهارنامه‌های مالی را تایید و اعتماد عمومی به آن کسب و کار را بیشتر می‌کند.

حسابداری هزینه

حسابداری هزینه را می‌توان به عنوان زیرمجموعه حسابداری مدیریتی حساب آورد. با این حال فعالیت‌های حسابداران هزینه بر حسابداران مالی و مدیریتی تاثیر می‌گذارد.

حسابداران هزینه مسئول مستندسازی، ارائه و بررسی هزینه‌های تولید هستند. آنها بر تمام هزینه‌های متغیر و ثابت نظارت می‌کنند تا ببینند آیا خروجی با هزینه تولید یک محصول با هم جور درمی‌آیند یا خیر.

کاربرد: کارایی این حسابداری کمک به کنترل هزینه‌ها است. در واقع می‌توان با شناسایی موانع و انجام کارهای لازم به کمک اطلاعات به دست‌آمده از محاسبات، به خوبی هزینه‌ها را کنترل کرد.

جمع‌بندی:

همانطور که دیدید؛ حسابداری در هر کسب‌وکاری حیاتی است و انواع مختلف آن برای پاسخ به نیازهای مختلف مالی وجود دارد.

حسابداری مالی برای ثبت و پیگیری تراکنش‌هاست، در حالی که حسابداری نقدی و تعهدی تفاوت در زمان ثبت درآمد و هزینه‌ها دارند. حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهینه بگیرند، در حالی که حسابداری مالیاتی به پرداخت مالیات و حسابداری قانونی به شناسایی تقلب‌ها می‌پردازد. حسابرسی نیز صحت گزارش‌های مالی را تایید می‌کند و حسابداری هزینه برای کنترل هزینه‌ها کاربرد دارد.

این تخصص‌ها با توجه به نیازهای مختلف سازمان‌ها، کمک می‌کنند تا امور مالی به شکل بهینه و مؤثری مدیریت شوند و تصمیمات درست و آگاهانه در راستای رشد و بهره‌وری بیشتر گرفته شود.