آشنایی با انواع حسابداری شرکت ها + کاربرد آن ها

حسابداری در هر شرکتی، یکی از ارکان مهم آن شرکت به حساب می‌آید. با توجه به شرایط مختلف لازم است، حسابداری خاصی انجام شود.

مثلا گاهی لازم است که امور مالی یک شرکت به طور ویژه برای ارائه گزارش به بخش مدیریت یا یک نهاد دولتی انجام شود. به خاطر تنوع نیازها، گرایش‌های مختلفی در این حرفه به وجود آمده است. در ادامه به انواع حسابداری و کاربردشان خواهیم پرداخت.

متداول‌ترین انواع حسابداری

تخصص و گرایش‌های حسابداری انواع مختلفی دارد اما چند نوعی که در این بخش معرفی می‌کنیم، رایج‌ترین‌ها هستند:

حسابداری مالی

حسابداری مالی معمولا همان چیزی است که ما همیشه از این حرفه در ذهن داریم. این تخصص شامل تمام اقداماتی است که برای اداره و مدیریت امور مالی یک کسب و کار انجام می‌شوند.

یک حسابدار مالی، پیگیری دقیق هزینه‌ها و درآمد یک کسب و کار را بر عهده دارد و مسئول اینست که تمام سوابق مالی را به ترتیب بایگانی کند. این حسابداران برای حساب‌ها نمودار رسم می‌کنند، داده‌ها را در دفتر کل و معین وارد و در پایان سال مالی یا پایان یک چرخه حسابداری، صورت‌های مالی را تهیه می‌کنند. (شما برای اطلاعات بیشتر در این مورد میتوانید مقاله صورت مالی حسابداری را مطالعه کنید.)

این روش حسابداری دو نوع دارد: حسابداری نقدی و حسابداری تعهدی.

کاربرد: ثبت زمان و مکان تراکنش‌های دریافتی یا پرداختی به محض رخ دادن، از کاربردهای این نوع حسابداری است.

حسابداری نقدی

همانطور که از نامش پیداست، به تمام معاملات تجاری انجام‌شده با استفاده از پول نقد می‌پردازد. به کمک این روش، یک حسابدار فقط مانده‌های موجود در حساب نقدی ورودی‌های دفتر روزنامه را بدهکار و بستانکار می‌کند.

با استفاده از این روش، معاملات تنها زمانی ثبت می‌شوند که بدهی‌ها پرداخت یا پول دریافت ‌شود. البته هر تراکنشی که شامل پول نقد نباشد در سوابق منظور نمی‌شود و جز صورت‌های مالی نیست.

کاربرد: کاربرد حسابداری نقدی زمانی است که قرار است در مورد شیوه گزارش هزینه یا درآمد تصمیم‌گیری شود.

حسابداری تعهدی

یکی از انواع حسابداری، تعهدی است که از همان روش حسابداری نقدی در انجام آن استفاده می‌شود اما سایر معاملات هم در نظر گرفته خواهند شد. تمام درآمد و هزینه ها در هنگام وقوع ثبت می‌شوند، منتهی نه زمانی که پرداخت می‌شوند. به عبارت دیگر، وقتی فاکتوری صادر می‌شود که هنوز پرداخت نشده است، هنوز با روش تعهدی ثبت می‌شود.

حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت را می‌توان به نوعی حسابداری مالی در نظر گرفت زیرا مثل آن بر ردیابی و ثبت وضعیت مالی یک شرکت تمرکز دارد. تفاوتی که دارد اینست که حسابداری مدیریت هدفش کمک به مدیریت در تصمیم‌گیری برای به حداکثر رساندن سود است و نه صرفا ارائه خلاصه‌ای از موقعیت مالی شرکت.

بیشتر بدانید: قرارداد حسابداری چیست + مزایا و نمونه

حسابداران مالی بیانیه‌ها و اسنادی را تهیه می‌کنند که می‌توانند به صورت داخلی یا خارجی مورد استفاده قرار گیرند و برای بررسی عمومی، در دسترس باشند. اما حسابداران مدیریت بیانیه‌ها و اسنادی را تولید می‌کنند که فقط برای استفاده داخلی است.

یک حسابدار مدیریت تمام شرایط شرکت را تجزیه و تحلیل می‌کند تا توصیه‌های لازمی که می‌تواند به سود بیشتر شرکت کمک کند را در اختیار مدیران قرار دهد. معمولا این حسابداران نمودار و گراف‌هایی را ایجاد می‌کنند که داده‌های آن می‌تواند به مدیران ارشد برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد جهت‌گیری یک کسب و کار کمک کند.

حسابداری مدیریت کاری فراتر از انجام یک سری محاسبات عددی است. معمولا حسابداران این متد باید قادر به تفسیر روند، تجزیه و تحلیل اطلاعات بازار، پیش‌بینی شرایط آینده بازار و کمک به پیشبرد استراتژی‌های مربوط به جایگاه آتی شرکت باشند.

حسابداری مالیاتی

حسابداری مالیاتی به عنوان یکی از انواع حسابداری، در اصل در مورد رسیدگی به بدهی‌های مالیاتی یک شرکت است. یک حسابدار مالیاتی باید از اینکه شرکت موردنظر تمام تعهدات قانونی خود را در قبال اداره مالیات انجام داده است، مطمئن شود.

یک حسابدار مالیاتی محاسبه می‌کند که یک شرکت چقدر باید مالیات بپردازد و اطمینان حاصل می‌کند که پرداخت‌ها به موقع انجام می‌شود. این حسابداران مسئول پیگیری تمام معاملات مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه مالیاتی سالانه و سه صورت مالی اصلی یعنی صورت سود و زیان، صورت جریان نقدی و ترازنامه هستند.

بیشتر بدانید: محاسبه سود و زیان در حسابداری

یک حسابدار مالیاتی قوانین مالیاتی و امور مالی یک شرکت را هم بررسی می‌کند تا ببیند آیا راهی برای به حداقل رساندن تعهدات مالیاتی آن وجود دارد یا خیر. حسابداران مالیاتی باید بتوانند مشکلات پیچیده را حل کنند، نسبت به تمام تغییرات به وجودآمده در قوانین مالیاتی به روز و در تفسیر مقادیر بالای داده‌های مالی و پیچیده به مهارت لازم رسیده باشند.

کاربرد: در واقع این نوع حسابداری برای مشخص کردن مالیاتی که یک شرکت باید پرداخت کند، کاربرد دارد.

حسابداری قانونی

حسابدار قانونی نوعی کارآگاه مالی است. حسابداران قانونی از انواع روش‌های حسابداری برای کشف رفتارهای غیرقانونی یا غیراخلاقی در حساب‌ها استفاده می‌کنند. در دنیای تجارت، یک شرکت ممکن است از کمک‌های یک حسابدار قانونی برای شناسایی تقلب یا اختلاس استفاده کند.

یک حسابدار قانونی باید درک خوبی از قانون داشته باشد و بتواند اسناد و آنالیزهای مالی لازم برای بررسی در دادگاه را تهیه کند طوریکه توسط هیئت منصفه قابل درک باشد.

کاربرد: حسابداری قانونی از آن دسته از انواع حسابداری است که به یک شرکت کمک می‌کند تا مشکلات قانونی پیش آمده را سریعتر‌ برطرف کنند و در دادگاه‌ها دلایل محکمه‌پسندی در برابر کلاهبرداران ارائه دهند.

حسابرسی

شرکت‌های دارای مسئولیت محدود ملزم به تهیه سوابق حسابداری مثل ترازنامه، صورت سود و زیان و جریان نقدی هستند. حسابرسان، حسابداران حرفه‌ای هستند که تخصصشان کسب اطمینان از صحت این گزارش‌ها و قانونی بودن رویه‌های مالی یک شرکت است.

حسابرسی کار دقیق و پر زحمتی است زیرا حسابرس باید همه چیز از موجودی فیزیکی گرفته تا رسیدها، صفحات گسترده و گزارش‌ها را بررسی کند. حسابرسان می‌توانند حسابرسی داخلی و خارجی انجام دهند، یعنی هم برای شرکت هم برای سازمان‌های دیگر.

کاربرد: کارایی این نوع حسابداری در یک شرکت اینست که با ارائه گزارش حسابرسی، صحت و سقم اظهارنامه‌های مالی را تایید و اعتماد عمومی به آن کسب و کار را بیشتر می‌کند.

حسابداری هزینه

حسابداری هزینه را می‌توان به عنوان زیرمجموعه حسابداری مدیریتی حساب آورد. با این حال فعالیت‌های حسابداران هزینه بر حسابداران مالی و مدیریتی تاثیر می‌گذارد.

حسابداران هزینه مسئول مستندسازی، ارائه و بررسی هزینه‌های تولید هستند. آنها بر تمام هزینه‌های متغیر و ثابت نظارت می‌کنند تا ببینند آیا خروجی با هزینه تولید یک محصول با هم جور درمی‌آیند یا خیر. این متخصصان، با مدیران برای تصمیم‌گیری در مورد تصمیمات آتی شرکت بر اساس پیش‌بینی مالی و پیشرفت تولید همکاری می‌کنند.

نحوه محاسبه هزینه‌ها ممکن است بین صنایع و حتی کسب و کارهای یکسان، متفاوت باشد. حسابداران هزینه مسئول پیاده‌سازی، نظارت و دادن نظر در مورد نحوه پیگیری این هزینه‌ها هستند.

معمولا متریال و نیروی کار به راحتی قابل ردیابی هستند اما هزینه‌های غیرمستقیم مثل هزینه ماشین‌آلات، ساختمان، آب و برق، کارکنان و غیره، خیر. برای پیدا کردن هزینه واقعی یک کارمند هم می‌توان از حسابدار هزینه که یکی از بهترین انواع حسابداری است، کمک گرفت.

بیشتر بخوانید: حسابدار پیمانکار چیست؟ + شرح وظایف صفر تا صد

همانطور که هزینه‌های غیرمستقیم محصولات یا خدمات در هزینه اصلی دخیل هستند، هزینه‌های بخش و سربار را هم می‌توان به کارکنان اختصاص داد تا مشخص شود که هزینه استخدام آنها در مقابل مقدار عایدی که برای شرکت دارند، چقدر است.

از این نوع حسابداری می‌توان برای کارکنانی مثل کارکنان فروش یا ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی که درآمد مرتبط با نقش خود دارند، استفاده کرد.

کاربرد: کارایی این حسابداری کمک به کنترل هزینه‌هاست. در واقع می‌توان با شناسایی موانع و انجام کارهای لازم به کمک اطلاعات به دست‌آمده از محاسبات، به خوبی هزینه‌ها را کنترل کرد.

حسابداری عمومی
حسابداری عمومی به مشاغلی گفته می‌شود که بر اساس نیاز مشتریان، مشاوره حسابداری می‌دهند. آنها می‌توانند در حسابرسی کار و در اظهارنامه‌های مالیاتی کمک کنند، در مورد روش نصب برنامه‌های رایانه‌ای مشورت کنند و مشاوره حقوقی ارائه دهند.

کاربرد: این روش حسابداری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا دارایی، بدهی و سرمایه‌گذاری‌های که کرده‌اند را کامل و جامع آنالیز کنند. به‌علاوه به آنها کمک می‌کند بفهمند چه جایگاهی در بازار دارند.

سیستم‌های اطلاعات حسابداری
سیستم‌های اطلاعات حسابداری یا AIS سیستم و در واقع یکی از انواع حسابداری است که به کمک آن یک شرکت داده‌های مالی و حسابداری خود را جمع‌آوری، ذخیره و پردازش می‌کند. در حال حاضر از AIS برای ادغام با سایر بخش‌ها استفاده می‌شود. مثلا ادغام این سیستم حسابداری با بخش منابع انسانی کمک می‌کند تا حقوق و دستمزد یک کارمند تازه استخدام‌شده را راحت‌تر ارزیابی کرد.

کارمندانی که در این زمینه کار می‌کنند، در نصب فناوری به‌روز و نظارت بر پیشرفت سیستم‌های موجود فعالیت می‌کنند.

کاربرد: این سیستم اطلاعات مرتبط با هزینه‌ها و درآمد، اطلاعات کارکنان و مشتری و داده‌های مالیاتی را گردآوری می‌کند.

جمع‌بندی

همانطور که دیدید؛ صرفا وجود یک حسابدار مالی ممکن است برای رسیدگی به حساب‌های مالی یک شرکت کافی نباشد. هر کسب و کار موفقی برای پاسخگویی درست به نهادهای مختلف باید حسابداری جداگانه‌ای انجام دهد.

آشنایی با انواع حسابداری کمک می‌کند تا مشکلاتی از قبیل دغدغه‌های مالیاتی یا حقوقی یک شرکت به حداقل ممکن برسد.